Gjithe jeten e tij Ali Pasha ja kushtoj ngritjes dhe pavarsise te shtetit te tij,padyshim ky shtet do te ishte Shqiptar shume etnik.Per kete ai te gjitha politikat e tij te brendeshme dhe te jashteme kishin kete qellim madhor,ngritja e administrates fuksionale dhe ligjore,e ushtrise,policise,tregtise dhe finances,arsimit dhe kultures etj,do ta shendronin Janinen ne metropolin me te avancuar dhe te madh te kohes dhe do te shendrohej ne qenderen e iluminizmit jo vetem grek por dhe atij Ballkanik.Ky shtet kish arritur pavarsine faktike dhe qe ne perpjeket e tij per konfirmimin juridik nga fuqite e medha.Edhe simbolika e ketij shteti do ti sherbente ketij qellimi madhor.Aliu kishte nje reputacion te madh si konstruktor ,ai restauroi murret bizantine te Janines qe e kethyen ate ne nje keshtjelle te pa pushtushme,ngrritjen e rrjetit rrugor ne Epir si asnjehere me pare qe lidhte çdo ane te shtetit te tij.E fameshme ishte rruga qe lidhte Janinen me Tepelenen,ngrriti kisha, shkolla, bibloteka,shtypshkronja,spital,banja publike,ura etj etj.Po mbi te ghitha keshtjella si ne vijen bregdetare dhe brenda territorit te tij,dhe keto u mundua qe ti vishte me simboliken e tij,per te treguar dhe per tu dalluar si nje fuqi e pavarur nga Porta se Larte.Per kete qellim Aliu konsultoi dhe pajtoi edhe konstruktor te huaj ku midis tyre ishte Vandoncourt dhe Samson Cerfeber(Ibrahim Manzor Efendi).Ky i fundit i kethyer ne musliman dhe i sherbeu Aliut per nje kohe te gjate.Ja çfare shkruan ai ne kujtimet e tija; Nje dite Aliu me foli per keshtjellat ,puset,objektet e tjera qe donte te ndertonte ne pika te ndryshme te territorit te tij.Per mua keto objekte skishin asnje vlere edhe per pozocionin e tyre jo te pershtateshem e per kete i them jane para te hedhura poshte.Mos u nxito, me pergjigjet me lere qe te shpjegohem, une kam nevoje te domoshdoshme te ndertoj.Me keto ndertime qe do te linte, Aliu donte te dimostronte madhesine dhe fuqine e tij.I them une Aliut, qe nuk do te ishte mire qe te ndertonte spitale,bujtina ku udhetaret te pushonin,ura etj keshtu njerezit do te uronin.Aliu me pergjigjet;çdo njeri i pasur mund ti beje keto qe thua ti,por nje njeri si mua do te beje te ditur brezave qe vijne,jo si njeri i thjeshte por si nje sovran dhe per te arritur kete objektiv duhen ndertuar vetem keshtjella.Keshtu Aliu rivendikonte te drejten dhe vepronte si sovran i pavarur ndaj Sulltanit.Po ashtu nje rivendikim i forte qe behej Portes se Larte qe Stema qe Aliu kishte vene ne hyrjen e keshtjelles se tij ne Janine, kishte vene Stemen e tij.Kjo steme kishte perveç Luanit(Titulli onerifik qe i qe dhene Aliut pas fitores me francezet ne Preveze dhe marrjen e kesaj te Butrintit e Vonices) kishte dhe Shqiponjen dy krenare.Edhe ne kalane e Parges qe Aliu e mori nga anglezet ne vitin 1819,do te bente ndrhyrje te ndryshme per ta forcuar ate.Ne hyrja te saj ne porten kryesore,vihen re Luani simbol i Republikes se San Markos,emri i "Anton Cervass 1764" dhe stema e Ali ashe Tepelenes me Shqiponjen dy krenareShqiponja dy krenare perveç qe ishte simbol i Patriakes Ordotokse te Kostandipolit, ajo i referohej Romes. per krijimin e shtetit te tij shume etnik.Por vete Aliu persefikohej me Pirron e Epirit, si pasardhes i tij,Epiriotet Pirron e quanin Shqiponje.Bayroni Aliun do ta quhante Pirrua i Ri(Shqiponja).
Epigrama ne kalane e Aliut ne Janine e cila ishte vendosur ne porten jugore te saj,kjo me rastin e perfundimeve te punimeve ne vitin 1815,ne rrjeshtat e fundit do ta cilisoje Aliun si pas arredhes i Pirros te Epirit
..........................................me force te re
.........................................ne mes te flakes
.........................................kerkoja ndihme
.........................................nuk do te kishte mundur kurre
.........................................ajo çfare kishte nevoje
per te ndezur dhe njehere zjarrin.
per te ribere, e ringritur
per ti pasur perseri te reja murret
si i deshironin sundimtaret e shkuar
kerkonte gjithmone riberje
edhe pse kane kaluar shume shekuj
e bashke me ta shume udheheqes e sundimtar
asnje nuk mundi te merrte guximin
te tregohej nje njeri bamires ne kete vend
e megjithese vitet kalonin
e pamundur te vihej nje gurre i vetem
Burri shtetit Ali Pasha,Vezir i fameshem i Epirit
pasarrdhes i te fameshit Pirro
si nje Pirro i Ri
i dha jete kesaj kalaje.
Poetet e kohes Aliut do ti thurrnin vargje,Jani Vilara i kushton keto vargje;
"Me njohu Faethondi,me kish rritur Pirro
Aliu i pare me mban,Tepeleniot hero
Padron i plotfuqishem i neve te Epirit
Dhe gjeneral i pakrahasushem me shpate ne dore
Vigjilent gjithmone dhe i patrembur ndaj armikut
Ne Janine ushton Luan burrerori
Bir i Athinase,edukuar nga Ari"
Pra kjo simbolike ka lidhje me Pirron,po ashtu edhe Feniksi(Phonix) ne stemen e Aliut (zogu qe simbolizon ringjalljen nga zjarri) ka lidhje me Pirron per vete etimiollogjine e fjales "Pirra" nga greqishtja qe do te thote "Zjarr".Kjo simbolike eshte prishur ne vitin 1843 qe do te thote 21 vjet pas rrenies te Aliut ,kur Sulltani ne menyre demostrative shkruajti ne mermer te bardhe(Tughara) siglen ne arabisht duke zhdukur stemen e meparsheme te Aliut.Por dhe vete qendresa e Aliut dhe rrenia e tij qe simbolike e qarte per krijimin e shtetit te tij dhe mos peruljes ndaj Portes se Larte.Jeta dhe vepra e tij do ti jepnin emertimin "Skenderbeu i Ri".
Free Blogger Albert Pasho
