Tepelena e Ali Pashes ne kujtimet e William Martin Leake 1804.

 Ne 28 Dhjetor 1804 ne nje udhetim qe kish ndermarr ne Shqiperine e jugut, Martin Leake,i derguari i Anglise ne oborrin e Ali Pashe Tepelenes ne Janine.Shkrimtar,topograf dhe diplomat Anglez,shkolluar ne Royal Military Academy ne Woolwich,Londer.Ne librin e tij me kater vellime"Travels in Northern Greece" Londra 1835na jep keto kujtime per Tepelenen.Ai mbrrin ne Tepelene pikerisht ne 28 Dhjetor 1804,ja si e pershkruan ai ne ditarin e tij Tepelenen : Kalaja dhe sarajat e Vezirit jane ngrritur mbi nje siperfaqe te sheshte,rrethuar nga shkembenj te projektuar drejt lumit,kane nje pamje madheshtore pare nga larg,dhe jane  shume te harmonizuar me pejsazhin manihteshem perreth,Tepelena ka jo me shume se tetedhjete ose nentedhjete familje myslimane,me nje lagje te vogel ne distance jo te larget te kristianeve, qe nuk i pershtatet  pamjes perreth.Ne kompleks pallati i sarajeve eshte nje nga pallatet me romantke e te mrekullusheme qe mund te imagjinohen.Lartesia e nje vargmali mbuluar me debore qe kufizohet me Vjosen nga ana perndimore, dhe eshte i mbrojtur nga ana veriore burrone qe perfundon ne nje perrua(lume) qe quhet Bençe,ndonjehere i thate ne vere dhe tani me prurje te medha ne Vjose.Tepelena eshte e rrethuar me vreshta qe prodhojne nje vere te kuqe,perveç vreshtave gruri dhe orzo jane prodhimet e tokave me siper, kurse misri prodhohet ne tokat ne nivelin e lumit ne anet e tij.Menjehere mbi Tepelene kembet e nje ure te shkaterruar ngihen ne mes Vjoses,ku harqet e saj i ka mare lumi tre vjet perpara gjate nje permbytje,dhe tani gjendet nje ure provizore me dru.Nga ana e tjeter e lumit ngrihet nje mal i thepisur dhe i larte,quhet Trebeshina ne faqen e tij gjendet nje Teqe dhe nje fshat qe quhet Beçisht.Mali Trebeshines eshte i ndare nga mali i ngjashem i Hormoves nga Vjosa, qe eshte dy milje nga Tepelena, ketu emerge nje gryke midis dy maleve,qe bashkohet me Drinon dhe shtihet ne nje hapsire pothuajse gjysem milje ku lumi eshte i ndare nga pjese rere ky deget e tij tani te thella dhe me gjersi,ma ne vere disa prej tyre nuk egzistojne.Mali Trebeshines zhgjatet me nje dege te tij drejt veriut deri ne fushat ilirike mes Beratit e Vlores,duke kufizuar luginen e Vjoses poshte Tepelenes nga ana orientale,nga ana e kundert nga ku maja me e larte nuk shihet nga Tepelena qe e permenda me pare qe ne shqip quhet Grriba(gri) mbuluar gjithmone me bore perveç nje periudhe te shkurter ne vere.Ererat e mesdhetare perndimore qe mbizotrojne tani kane shkrire boren nga ana perndimore te gjithe maleve,dhe kane lene shume bore ne anen e kundert.Ngushtica ne mes Trebeshines dhe malit te Hormoves ku shtihet Vjosa quhet gryka e Vjoses dhe shtihet per kater ore ne mes dy maleve te larte,te pjerret e ne disa pika perpendikolar ne Vjose.Nuk ka dyshim qe ne kete gryke ku Filipo djali i Demetro,kerkoi pa fat te ndalonte perparimin e konsolit romak Tito Quinzo Flaminino ne Epir.

Free Blogger Albert Pasho