Rreth mesditës, në 12 tetor, një oficer i pallatit, me shkop të bardhë, na njoftoi se do të merrnim pjesë në pritje nga Vezir dhe për këtë arsye u larguam nga apartamenti ynë, i shoqëruar nga shoqerusi ynë dhe nga sekretari, i cili veshi mantelin e tij më të keq për të marrë pjesë në takim me zotërinë e tij, që të mos dukej shumë i pasur, dhe ngjante me një objekt i përshtatshëm për zhvatje.Oficeri na shoqeroi përgjatë galerisë, tani e mbushur me ushtarë, në krahun tjetër të ndërtesës dhe duke na ecur mbi disa mbeturina ku kishte rënë një dhomë dhe përmes disa apartamenteve të ndyra, ai na futi në dhomën në të cilën ishte vetë Aliu. Ai ishte në këmbë kur ne hymë; Që ishte një kompliment, sepse një turk me pozite nuk ngrihet kurrë ne kembe për të pritur askënd përveç eprorit të tij.Dhe vetem se dëshiron qe te duket rastesi e sajon vete të gjendet në këmbë. Ndërsa ecnim drejt tij, ai u ul dhe dëshironte që ne të uleshim pranë tij. Ai ishte në një dhomë të madhe, shumë bukur të mobiluar, dhe kishte një shatërvan në mes te saj, të zbukuruar me tjegulla të pikturuara, të llojit që ne e quajmë tjegulla holandeze.Veziri ishte një njeri i shkurtër, dhe shumë i shëndoshë, edhe pse jo veçanërisht i ekzagjeruar i shendoshe. Ai kishte një fytyrë shumë të këndshme, të drejtë dhe të rrumbullakët, me sy blu qielli, dhe zgjante aspak me nje governator turk. Mjekra e tij ishte e gjatë dhe e bardhë. Edhe pse ai vete u mor më shumë me mysafirët e tij se me veten, nuk vazhdoi te shikonte ata dhe as ti komplimentonte, siç është zakonisht zakoni i bashkëkombësve të tij, për të mbushur pauzat e bisedës. Ai nuk ishte veshur në mënyrë shumë madhështore, përveç se çallma e tij e lartë, e përbërë nga shumë rrotulla të vogla, dukej se gjante si muslin ari, dhe jatagani i tij, ose kama e gjatë, ishte e mbushur me brilante.Ai ishte jashtëzakonisht kortez dhe na tha se na konsideronte si fëmijët e tij. Ai na tregoi një top mali, e cila ishte vendosur në apartamentin e tij, dhe shfrytëzoi rastin të na thoshte se kishte disa topa të mëdhenj. Ai u kthye dy ose tre herë për të parë përmes një dylbive angleze, dhe më në fund na e dorëzoi, që të mund të shikonim një grup të turqve mbi kalë duke kalëruar përgjatë brigjeve të lumit drejt Tepelenes. Pastaj tha: "Ai njeri që ju shihni në rrugë është kryeminsitri i armikut tim, Ibrahim Pasha, dhe ai tani po vjen tek unë, pasi ka braktisur zotërinë e tij për të marrë anën e më të fortë." Ai ia drejtoi këtë me një buzëqeshje Sekretarit, duke dashur që ai të na i perkethente çfare tha.Na serviren te pinim duhan me tuba e argalise, kafe dhe ëmbëlsira; Por ai nuk dukej aq i veçantë për këto gjëra sa turqit e tjerë që kemi parë. Ai ishte me humor të mire dhe disa herë qeshi me zë të lartë, gjë që është shumë e pazakontë tek një njeri me kete rendesi. Nuk kam parë kurrë një rast tjetër si kjo në Turqi. në vend që salla e tij të ishte mbushur me oficerët e oborrit te tij që është shumë zakoneshme per Pashallaret dhe burrave të tjerë të rendesishem, ai ishte mjaft i pambrojter kishte nga katër ose pesë të rinj të veshur në mënyrë shumë madhështore me veshje shqiptare, ku flokët e tyre që zbrisnin poshte përgjysmë shpinës. Këta sollën pije freskuese dhe vazhduan të na furnizonin me pipa, të cilat edhe pse ato ishin pergjyshem dhe jo te zbrazura, u ndruan tri herë, siç është zakoni per nderime të veçanta qe janë të destinuara për një mysafir.Nuk ka argumenta të zakoneshme të bisedes midis një Veziri turk dhe një udhëtari, te cilet mund të zbulojë aftësitë e secilës palë, pasi këto biseda janë gjithmonë në formën e pyetjeve dhe përgjigjeve. Megjithatë një i huaj mund të mendojë se bashkebiseduesi i tij turk eshte mbi nivelin e zakoneshem neqofse mysafiri i tij nuk i ben pyetje te kota. Dhe Aliu nuk na bëri asnjë pyetje që tradhtoi paditurinë e tij. Gjallëria dhe lehtësia e tij na dhanë përshtypje shumë të favorshme për kapacitetin e tij natyror.Në mbrëmjen e ditës tjetër i bëmë Vezirit një vizitë tjetër, në një apartament më elegant se ai me shatërvanin te nje dite me pare.Ndërsa ishim me të, erdhi një lajmëtar nga "Berati", vendi që ushtria e Aliut (prej rreth pesë mijë burrash) po e rrethonte atëherë. Ne nuk u njohëm me përmbajtjen e një letre, e cila u lexua me zë të lartë, derisa në dhomë u soll një armë e gjatë, që dukej si një armë per gjyheti rosas. Dhe pastaj njëri prej nesh duke e pyetur Sekretarin nëse kishte shumë shpendë të egër në keto ane, ai u përgjigj: "Po, por që për armën, ajo po shkonte në rrethimin e Beratit sepse armatimi i ushtrise se Vezirit po mbaronte e thene kjo me ironi. Ishte e pamundur të mos buzëqeshje në këtë luftë në miniaturë.Gjatë kësaj interviste, Aliu na uroi për lajmin, i cili kishte mbërritur një javë më parë, për dorëzimin e ishujve te Zante, Cefalonia, Ithaca dhe Cerigo, skuadriljes britanike; ai tha, se ishte i lumtur që kishte anglezët për fqinjët e tij, se ishte i sigurt se ata nuk do t'i shërbenin atij siç kishin bërë rusët dhe francezët, në mbrojtjen e grabitësve të tij të arratisur; se ai kishte qenë gjithmonë një mik i Kombit tonë, edhe gjatë luftës sonë me Turqinë, dhe kishte qenë i rëndësishëm në sjelljen e një Paqeje.Na pyeti, çfarë na kishte bërë të udhëtonim në Shqipëri? Ne i thamë, dëshirën për të parë një njeri kaq të madh si veten e tij. «Po,—u kthye ai,—a keni dëgjuar ndonjëherë për mua në Angli?» Ne, natyrisht, e siguruam atë, se ai ishte një subjekt shumë i zakonshëm i bisedës në vendin tonë; Dhe ai nuk dukej aspak i pakenaqur nga lajkat.Ai na tregoi disa pistoleta dhe një pushke; pastaj mori një armë që i varej mbi te në një çantë dhe na tha se ishte një dhuratë nga mbreti i francezëve. Ishte një pushkë e shkurtër, me stoli të veshura me argjend, e mbushur me diamante dhe brilante, dhe dukej si një dhuratë e bukur; Por Sekretari na informoi, se kur arma kishte arrdhur nga Napoleoni, ajo kishte vetëm një pamje te zakoneshme, dhe se të gjitha zbukurimet ishin shtuar nga Lartësia e tij, për ta bërë atë të dukej më shumë si një dhuratë mbretërore.Para se të merrnim lejen tonë per tu larguar Veziri na informoi, se per rreth Tepelenès kishte disa mbetje të lashtësisë antike ,një palaeo-kastro, siç quhen të gjitha pjesët e murit të vjetër, ose guri i skalitur, në Shqipëri dhe Greqi dhe tha se ai do të urdhëronte pregarisnin disa kuaj që ne të shkonim të nesërmen në mëngjes ti vizitonim.Sipas këshillës së tij, ne shkuam të dielën për të parë këto rrënoja, të cilat janë shumë te pakta, vetëm disa copëza muri, siç m'u duken mua, jo te lashta, në një kodër rreth pesë milje në veri-lindje të Tepelenes.Po te njejten mbremje me vone ne i bëmë Madhërisë së tij vizitën tonë të fundit. Pastaj na pyeti se në cilën rrugë kishim ndër mend të shkonim; Dhe ne i thamë, ishte dëshira jonë për të shkuar nga Janina në Morea. Ai dukej se njinte mire çdo rrugë, me të gjitha etapat dhe me gjendjen e vendit ne çdo minutë. Ai tha, se ne nuk mund të shkonim në rrugën nëpër Trikala, pasi ajo pjesë e vendit ishte e infektuar nga grupe të mëdha grabitësish; por që të mund të kalojmë nëpër Karnia, duke kaluar gjirin e Artes në Salora ose duke shkuar në krye të gjirit; dhe se, pasi ai vend ishte gjithashtu dyshues, por ai do të na jepte urdhër për disa poste te tij ushtarake, për të marrë sa më shumë roje që mund të ishin te nevojshme. Megjithatë, në rast se nuk do të donim të kalonim nëpër Karnia, ai na dha një urdhër per guvernatorit të tij në Prevesa, për të na dërguar me një anije të armatosur në Patras. Ai na dha edhe një letër per djali e tij Veliun, Pasha i Moresë dhe dëshironte të dinte nëse mund të bënte ndonjë gjë për të na shërbyer.Ne kërkuam leje vetëm për të marrë Vasilin rojen tonë shqiptar për të na shoqeruar gjatë qëndrimit në Turqi, të cilën ai e pranoi menjëherë, dhe pyeti se ku ishte ai njeri. Pasi u informua se ishte te dera e dhomës, ai dërgoi për ta thirrur dhe për këtë arsye Vasili hyri; edhe pse me çdo respekt të duhur ndaj Vezirit nuk ndihej në siklet, por, me dorën e djathte në anen e majte te gjoksit ju përgjigj pyetjeve të Vezirit në mënyrë të prerë dhe të rrjedhshme. Aliu e thirri me emrin e tij dhe e pyeti: pse, duke qenë te dera, nuk kishte hyrë për ta parë? «Sepse ti e di, Vasili,shtoi ai,duhej të isha i gëzuar që të kisha parë!» Pastaj i tha se do të na shoqeronte dhe të shihnte qe te mos ju mungonte asgjë dhe i foli mirë për fazat e ndryshme të rrugës sonë, duke i përmbledhur të gjitha duke i thënë me shaka, se po të na ndodhte ndonjë aksident, do t'i priste kokën; dhe se do të shkruanim, duke përmendur se si ishte sjellë ai. Menjëherë pas kësaj, dhe pasi pranuam t'i jepnim Lartësisë së Tij disa hollesi të udhëtimeve tona me letër, u tërhoqëm dhe morëm lejen tonë nga ky njeri i veçante.Ai është pa dyshim një njeri i madh, Por pa thënë apo pa e ditur se ai është pasuesi i denjë i Pyrrhus, të cilin, sipas një autori (Survey of the Turkish Empire), ai është mësuar ta quajë Pirron, Bourrous.
Cameron Hobhouse ose ndryshe Lord Broughton(1786-1869) mik i ngushte i Lord Bayron qe jane njohur ne Kolegjin e Kembrixhit,se bashku moren udhetimin neper Shqiperi,Greqi dhe Turqi(1809-1810),vizituan Janine dhe arriten deri ne sarajet e Vezirit ne Tepelene ku ka lene dhe keto kujtime,ku pershkruan takimin me te jashtezakoneshmin Ali Pashe Tepelena ne Tetor te vitit 1809.Hobhouse me vone do te behet pjestar i parlamentit Britanik,dhe ka sherbyer si Sekretar i Luftes ne kabinetin Earl Grey(1832).Ka mbuluar edhe detyra te tjera ne qeverite e me pasme.
Free Blogger Albert Pasho
Nessun commento:
Posta un commento