Achile, Alessandro dhe Pirro i Epirit ( Antropollogjikisht i perkasin races pellazgo-Illire ).

Achile, Alessandro Magno e Pirro i Epirit

Alessandro Magno e Pirro i Epirit ishin kushirinj,por jo shume te aferm.Ata jetonin ne te njejten periudhe kohe historike,dhe si te tille nuk jane pjese e dy boteve te ndryshme sociale e kulturore,nuk jane pjese e dy fazave te ndryshme te historise.Por jane dy ane te te njejtes medalie ne ate moment te caktuar te historise.Te dy lavderoheshin e thoshnin qe rridhnin nga nje race e shqyar dhe e rendeshisme ajo e ZEUSIT, nepermjet Eakos. Eako eshte djali jo legjitim i ZEUSIT i cili ne mitollogjine Greke eshte gjysem perendi e gjysem njeri.Eako eshte konsideruar nje njeri mjafte i drejte, aq sa kur vdiq ju besua hyrja per Ade, pra atje ku gjykoheshin shpirtrat per ne boten tjeter.Eako eshte babai i Peleo i cili eshte babai i Akilit, dhe eshte djali i vetem i tij. Akile pati vetem nje djale Pirro, qe me vone u quajt Neotolemeo.Ketu po hap nje paranteze se Pirro eshte emeri i djalit te Akilit, atehere i bie qe emeri i Pirros se Epirit eshte i bazuar ne kete hipoteze dmth ne mitollogjine antiche.Sipas mitollogjise kur nena e Akilit qe quhej TETI ose TETIDE( qe ishte nje perendi deti) e kishte fshehur Akilin ne ishullin e Skyros,ne menyre qe te mos merrte pjese ne luften e Trojes, dhe qe te mos njihesh e kishte veshur si grua.Per kete arsye Akile kishte marre emerin Pirra(qe ne Greqisht do te thote zjarr) per shkak te flokeve te Akiolt qe ishte bjond ne te kuq,per kete arsye kishte mar emrin Pirra. Por shume shpejt çdo gje do zbulohej sepse Akili le shtatezane vajzen e Mbretit Licomede, e cila quhej Deidamia, dhe me te pati nje djale qe e quajti si veten Pirro.Kjo sepse ai vete ne ishull quhej PIRRA dmth i dha emerin e tij.Pas kesaj Akile niset ne luften e Trojes dhe ku ra ne lufte dhe se pa kurre djalin e tij Pirro.Lufta e Trojes vazhdoje gjate dhe sipas mitollogjise, qe te mirrje Trojen duhej qe ne lufte te merrte pjese nje luftetare, trashgimtare i fisit te Eakos, i cili kishte ngritur murret e Trojes.Dhe ja qe ata shkojne e marrin Pirron djalin e Akilit qe ishte i vetmi trashgimtere mashkull nga fisi Eakos.Pirro shkon ne Troje dhe mer pjese ne lufte, ne nje moshe mjafte te re dhe me pas do te quhet Neotolomeo. Qe pikerisht ky Neotolemeo qe do te vres Priamo mbreti i Trojes, po ashtu me vone vret edhe djalin e Hektorit, Astianate dhe ne kete menyre ben qe te zhduk tere prejarrdhien e gjakut Trojan. Pas lufte Neotolemeo ( dmth Pirro djali i Akilt) do te martohet me Ermione, vajzen e Helenes dhe Melenaos, i cili qe mbreti i Spartes.Ermione eshte e vetmia trashgimtare e fronit te Spartes, sepse ne ate kohe trashgimia kalonte nga e linjes femerore.Pra keshtu Neotolemeo behet pretedent per fronin e Spartes,ne saj te Ermione. Po ne ate kohe froni ishte i zene nga Melenao dhe Helena.Per kete arsye Neotolemeo dhe Ermione vendosin te largohen Sparta, nga kjo bote qe ata njifnin ne kete kohe, dhe shkojne e vendosen larg ne veriperndim te kesaj bote dmth Spartes,ne vendin ku bashkoheshin dy dete ai Jon me ate Adriatik, e panjohur e pa eksploruar me pare, qe korispodon me Epirin dhe Ilirin e poshteme.Ketu Neotolomeo themelon nje qytet qe quhet Milos, dhe keshtu ai i jep jete nje dinastie te re, atyre te Moloseve ne 439a.c.Ne rrjedhen historike te ngjarjeve,ketu kemi nje periudhe te erret ,deri sa na shfaqet ne burime historike mbreti i Moloseve Alceta.Ne baze te te dhenave historike Alceta, deshmone e konfirmone faktin qe ai dhe Moloset jane trashgimtare te denje te Akilit ne Epir, nepermjet djalit te Akilit, Neotolomeo.Kjo mbreteri shtrihet ku eshte sot Epiri dhe Shqiperia e Jugut. Alceta eshte i pari mbret i Moloseve qe njohim.Alceta ka dy djem qe quhen, Neotolomeo dhe Arriba.Per kete arsye Alceta do te ndaj mbreterine e tij ne dy pjese ne , ne veri ku shtrihet sot territoret Shqiptare (Iliria) per Neotolomeo,dhe ne pjesen e jugut ku shtrihet Epiri sot per djalin tjeter Arriba.Djali Alcetes,Neotolomeo qe zoteronte ne veri kete dinasti, ka dy femije njeri quhet Alesandro I, ose ndryshe njifej ne histori me emrin Moloso dhe nje vajze qe quhej Myrtali dhe me vone kjo do te quhet Olimpiade ose Olimpia ( nena e Aleksandrit te Madh - Leka i Madh).Ne kufi te kesaj dinastie,dmth te Neotolemeo shtrihej ne pjesen verilindore nje mbreteri e vogel, ajo e Maqedonise me mbret Filipo II qe ishte njkoheshiste dhe kundeshtare me Neotolemeo. Per te rregulluar raportet mes tyre Neotolemeo vendos te martoje vajzen e tij Olimpia(Myrtali) me Filipon II te Maqedonise, dhe nga kjo martese do te linde Aleksandri III (Leka i Madh) ose si e njef bota mbare Aleksandri i Madh.Pra kjo eshte pema gjenealogjike prearrdhja e Aleksandrit te Madh..Per te forcuar akoma edhe me shume kete lidhje gjaku me Filipin II, Neotolomeo do te vendosi, qe vite me vone te martoje edhe djalin e tij, pra Alesandrin I (Molosi) me vajzen e Filipit II te Maqedonise, qe quhej Kleopatra (te cilen Filipi II e kish pasur me nje konkubine te tij).Gjate kesaj martese Filipin II e vrasin,nga burimet historike thuhet qe ne kete vrasje ka dore nena e Aleksandrit te Madh pra Olimpia.Ne kete menyre froni i Mbretit,do te kaloje ne duart e Aleksandrit te Madh i vetmi trashgimtar legjitim.Nderkohe situata ne pjesen tjeter te dinastise,ne ate te jugut ku mreteronte Arriba ishte shume e trazuar dhe fuqia e tij(Arriba) ishte ne renie.Kjo per shkak te luftrave te brendeshme dhe te vazdushme..Ne kete situate Neotolomeo vendos te pushtoje zoterimet e vellait te tij ne Jug Arribes.Ushtrine e Neotolomeos e udheheq Gjeneral Kasandro qe eshte djali i tij.Ky Kasandro do te vrase te gjithe femijet e Arribes, me perjashtim te njerit qe quhet Eacide.Eshte pikerisht ky qe me vone behet trashgimtar i kesaj dinastie. Por ketij i duhet akoma kohe dhe do te luftoje me kusheririn e tije Kasandro.Por perseri edhe njehere me pas Kasandro do te vras te gjithe femijet,kesaj here te Eacidit, me perjashtim te njerit,qe quhet Pirro i cili eshte vetem 8 vjeç.Ne fillim Pirro dergohet si rrob tek kushurrinjte e tij ne Iliri te Mbreti Glau per mbrojtje dhe me pas ne Egjipt.Ne Egjipt Pirro do te shquhet per vlerat e tij,si trimeria dhe zgjuarsia dhe keshtu do te bie ne sy te Arsinoe e cila eshte mbretereshe e Egjiptit dhe gruaja e mbretit Tolomeo.Kjo do te vendose ta martoje Pirron me nje nga vajzat e saj.Pas martese Pirro me parate e vjerrit mbretit Tolomeo vendos te kethehet ne Epir,dhe do te mar me vete edhe elefantet e tij qe me vone do te behen te fameshem ne fushaten e Italise.Me te arritur ne Epir merr ne dore mbreterine dhe behet mbret i Epirit.Kjo eshte lidhja gjenealogjike e gjakut midis Aleksandrit te Madh dhe Pirros te Epirit.Ne te vertete ata jane femijet te dy kushurinjeve qe ishin femije te dy vellezereve, Neotolomeos dhe Arribes. Aleksandri i Madh dhe Pirro i Epirit, nuk njiheshin me njeri tjeterin sepse mes tyre ka nje largesi kohore prej 4 vjetesh.Kurr Pirro i Epirit do te lindte ne 219a.c, Aleksabdri i Madhe(Leka i Madh) kish vdekur ne 323a.c pra kater vjet me perpara.Ne ate kohe duhet te konsiderojme qe raporti etnik midis racave eshte nje perberes konstant dhe mjaft i rendeshisem ne jeten e brendeshme te ketyre shoqerive antike.Dhe pikerisht ky eshte gabimi i madh qe shume autore te historise nuk e konsiderojne fare kete aspekt etnik.Per ta kuptuar me mire kete aspekt etnik, po sjell shembullin e Romes antike qe ishte e perbere nga dy klasa te ndryshme etnike e sociale,atyre te Plejbeve dhe Patriceve.Ndryshimi midis Plejbeve dhe Patriceve eshte thellebesisht dallim race dhe shoqeror.Te paret Plejbet ishin te races Mediterane antike ishin autokton,ndersa te dytet Patricet ishin indeoeuropei te arrdhur me vone.Qe do te thote midis tyre kishin zakone te ndryshme,kalendar te ndyshem,zakone familjare te ndryshme,fe te ndryshme,pra ata konsideroheshin raca te ndryshme.Po ta projektojme kete ndryshim ne shoqerine tone bashkohore,sot dallimi i races pershembull bazohet tek ngjyra e lekures.Por ne ate kohe ne shoqerine antike, racat bazoheshin tek gjinia.Nje nga shoqerite antike qe e kish bere te veten kete ndryshim dhe diskriminim racial ishte pa dyshim ajo e shoqerise antike Greke.Shoqeria antike Greke ishte rezultat i dy realiteteve raciale etnike dhe shoqerore te ndryshme,ato ishin ne konfrontim te vazhdueshem e te ashper mes tyre.E para ishte raca mediterana antike qe perbehej nga Athina, Kreta,Akej,Miqenet perfaqesues te nje shoqerie matrialkale,qe e kishin zakon te vdekurit e tyre ti digjnin,ekonomia e tyre bazohej ne periudhen e bronxit,ishin bujqer dhe blegtore te vegjel.Te dytet raca etnike e pushtuseve atyre indeoeuropei te arrdhur me vone,qe shoqeria e tyre qe patrialkale,ekonomia e tyre bazohej ne periudhen e hekurit,qe per zakon te vdekurit i varrosnin,keta jane themelus te luftrave dmth jane pushtues.Dhe keta jane te paret jane civilta e IONEVE dhe te dytet civilta e DOREVE.Pra IONI e DORI jane dy raca etnikisht te ndryshme,dy shoqeri diametrialisht te kunderta si nga ana sociale e kulturale.Kjo shpegon dhe faktin qe Athina dhe Sparta ishin gjithmone ne lufte dhe urrenin njeri tjeterin.Dallimi mes tyre ishte rrenjesor dhe i thelle.Kjo perkarsi etnike shpjegon dhe faktin pse ata nuk ndihmonin njeri tjeterin dhe se ishin shume afer gjeografikisht.Kjo shpegon faktin qe ushtrite Doriane shkoni per ndihme deri ne Epirin e larget ose ne Iliri ose ne Magna Greke ne Itali per te ndihmuar ata ne rast nevoje,sepse Dorianet ndiheshin te njejte me ta,i perkisnin te njejtes race etnike-shoqerore..Ndryshimi mes tyre arrin deri tek gjuha qe flasin,disa germa i lexojne dhe pronuncojne ne menyre te ndryshe.P.sh germa "k" ata Ionianet e lexojne "ks" dmth "x",nga ka prearrdhjen edhe x i gjuhes latine.Gjeografikisht ata shtriheshin ne keto hapesira.Ajo e IONEVE pasi qe debuar, shrihej ne Athine,ne brigjet e detit Egje,ne Azine Minore(Turqia sot),nje pjese ne Sicili,dhe nje pjese ne brigjet e detit Tirreno ky eshte regjioni i Kampanes sot ne Itali.Kurse ata te DOREVE shtiheshin ne gjithe Peloponezin,Cirenaica(Libia orientale sot) ,Cecilia (Azia Minore ne veri te Qipros sot),ne Bitinia(krahine Turke sot),Kreta,Epir(Shqiperia e Jugut sot),ne Itline zonat e Pulias,Tarantos,dhe nje pjese te Sicilise sot. Pra kur flasim per shoqerite antike nuk duhet te perdorim nje sistem pergjitheshimi, si bejne shume autore dhe pikerisht ketu gabojne eshte njesoj si te thuash per Anglezet, e ti pergjithesosh ata me Skoceze,Galezet e Irandezet qe skane asgje te perbashket ose shume pak gjera mes tyreKu ndryshim etnik ne ate kohe quhej "SUGENIS" qe do te thote jemi nje popull,kemi lindur bashke,jemi e njejta race.Ne emer te SUGENIS beheshin aleanca lufte,lidhje gjaku mes mbreterive,dhe ndihmonin njeri tjeterin.I vetmi moment ne histori ne Greqine antike qe kjo u kalua qe periudha e luftes kunder Persise te Darios.Po edhe ne kete moment te historise, jo se u formua nje aleanca mes Ioneve e Doreve,por mund te themi nje bashpunuan kunder nje armiku te perbashket.Dhe menjehere pas lufte,kethehesjhin si me pare ne lufte me njeri tjetrin.Lufta e Peloponezit eshte shembulli me i mire,ku Spartanet kontrrollonin pjesen me te madhe te qyteteve Greke.Ne kete skenar do te beje hapesire nje popull tjeter, qe jetonte ne veri ai i Ilireve.Ky raport fillon qe ne shek e VII a.c por eshte pikerishte ne shek V a.c qe ky popull pra Illiret hyjne ne menyre thelbesore e te rendeshishme ne jeten politike e shoqerore te Greqise,duke marre pjese aktive ne luften e Peloponezit.Ne fillim duke e furnizuar me trupa Perdika II te Maqedonise ,dhe me vone duke ndryshuar strategji, vendosen ne krahun e Arrabeu te Lincestide.Sipas Tucidide (historian) i cili thote qe; "fale Ilireve qe ne betejen e Lincestde, ne 423 ac,Arrabeu fiton mbi Maqedonasit dhe aleatet e tyre Spartane".Po ashtu TUCIDIDE thote;" qe ne kete beteje Maqedonasit e lene fushen e betejes te tmerruar nga Iliret dhe thirrjet e tyre per luftarake".Nje shekull me vone Iliret,do te arrijne nje pjekuri politike te tille sa te synojne rritjen e hegjemonise se tyre ne Greqi.Sipas Diodoro Siculo;" eshte pikerishte mbreti Bardhyl i Dardaneve qe pushton Maqedonine dhe here pes here mer pushtime ne Epir".Bardhyli arrin te mbyse gjithe revoltat e Maqedonasve qe donin te rimerrnin pushtetin.Do te jete vetem Filipo II,babai i Aleksandrit te Madh qe me shume mundim do te munde mbretin Bardhyl.Por megjithate ate FilipI II edhe se ishte ne lufte me mbretin Bardhyl, nga ana tjeter do te martohet me mbesen e tij Audata ,ne kete menyre do te krijoje nje aleance me te. Duhet te thene qe bota Illire eshte mjafte e ndare se ne nje ane krijon aleance me Macedonasit,dhe ne anen tjeter krijon aleance kunder tyre.Po ashtu marredheniet e botes Illire me femijet e Filipit II jane reletavisht te mira dhe jo armiqesore sidomos me Aleksandrin e Madh..Plutarco na thote qe Aleksandri i Madh shkonte shpesh ne Iliri per te shtypur revoltat e shpeshta sidomos te Autariateve,Taulanteve e Dardaneve.Pikerisht ketij populli,Ilireve i perkasin Aleksandri i Madh dhe Pirro i Epirit.Ne shek e IV ac Aleksandri mer fronin e Filipit, i cili ka mundur Greket,ne betejen e Cheronea ne kete beteje merr pjese dhe Aleksandri.Babai i tij Filipi do te vdes dy vjet me vone.Dhe ku realitet ndryshon, sepse Aleksandro nuk eshte si babai i tij Filipi, ai ka nje edukim ndryshe.Ai eshte edukuar nga Aristoteli qe kish si ide filosofike universalitetin e kultures, si nje pasuri mbare njerezore.Pra per Aleksandrin, realiteti Grek, ai i dy shoqerive ai i Ioneve dhe i Doreve bejne pjese ne nje realitet me te gjere,ai mbare njerezor i kultures.Eshte pikerisht kjo ideja e Aleksandrit te Madh per boten.Ai pasi mer fronin e te jatit, ndjek gjurmet e Filipit fuqezon pushtetin,por ai e shef boten ne nje vizion me te gjere,ne universalitetin kultural te saj. Aleksandro vendos ti shpalle lufte Imperit Persian.Ma pse Persine?E para ishte sepse ajo paraqiste pengese per espansionin e Greqise dhe tjetra me e rendesishme ishte ajo e i idese te universializmit dhe bashkimit te gjithe grekeve, pavareshisht kujt race dhe shoqerie i perkishnin.Impero Persian ishte nje bashkim i shume popujve te ndryshem,dhe te races Greke ,atyre Ioaneve te perqendruar ne Azine Minore, grekerit e orientit.Kjo lufte, ne emer te kesaj ideje dhe asaj te unifikimit te grekeve me ata te orientit, kethehet ne nje lufte kunder barbareve, por ka dhe nje aspekt tjeter ate te hakemarrjes.Persianet dy shek me pare kishin vjedhur dhe shkateruar kulturen Greke.Pra Aleksandri arrin ne Persi per te konfirmuar kulturen Greke, idene e universalizmit te kultures.Ma Aleksandri i Madh nuk eshte Grek, ai i perket races Illire ma eshte pikerishte kjo ide e universializmit te kultutres qe e ben te ndihet Grek ( dmth edhe pse nuk ishte Grek ndihet me Grek se vete Greket).Historia me vone do ta pervetesoje dhe greqizuar pikerisht fale kesaj ideje ne Greke.Por Aleksandri eshte antropollogjikisht i races Illire.Dhe kete fakt e shpjegone edhe fakti qe Aleksandro luftonte ne beteje hipur mbi kale, ushtria e tij ishte e perbere nga kaloresia, tipike kjo per Iliret, se Grekerit nuk luftonin hypur mbi kale ,ushtria e tyre nuk kishte kalorsi por kishte karroca me luftetare qe luftonin siper tyre po jo kaloresi. Aleksandri eshte i pari qe hyn ne histori si njeriu qe beri ndryshimin e raportit te marredhenies te njeriut me kalin duke dominuar,si kalin e tij Bucefalo.Formimin e kavalerise si njesi ushtarake luftimi per here te pare ne historine njerezore. Ndersa Pirroa i Epirit e shtrin hegjemonine e tije ne perendim drejt Italise se atehershme ne Magna Greke. Betejat e fameshme te tij ne Taras(Taranto) e Sicili do kaloje ne histori,dhe do te mbahen mend per veç te tjerave edhe per Elefantet e tij te fameshem dhe me shprejen e fameshme te tij qe ka hyre ne histori si; "Fitorja e Pirros"(qe do te thote qe s ja vlene barra qerane ne shqip) per humbjet e medha qe pati dmth nje fitore por me humbje shume te medha nga ana e tij. Pirro qe nje komandant e prijes i shkelqyer, qe sipas Plutarco do te thote : "Anibale qe konsiderohet si nje nga gjeneralet me te medhenj te historise,do te thoshte per Pirron, qe vjen nga madheshtija pas Aleksandrit te Madh. Ai beri te trondiste Romen dhe Kartagjenen per 6 vjet rrjesht". Por fati dhe suksesi midis Aleksandrit dhe Pirros qe i ndryshem, se dhe vete realitetet e tyre qene te ndryshme: ai i lindjes me ate te perendimit . Edhe fundi i tyre qe pothuajse i njejte dhe tragjik per te dy.Ndersa Aleksandrit vdes fare i ri, ne kulmin e zgjerimit te territoreve te tija,nga malarja, dhe per disa historiane te tjere per helmim.Pirro do te vdes nga nje ndodhi e rendomte si ajo nga nje tjegulle, qelluar nga nje grua nga tarraza e shtepise se saj,gjate luftes ne Peloponez kur Pirrua po kalonte shaluar mbi kalin e tij.Edhe pse historia zyrtare i ka pervetesuar dhe greqizuar si Greke qe te dy keta Epiroite te medhenj,por ata ne asnje menyre i perkasin kesaj race(Greke) por ata qe te dy antropollogjikisht i perkasin races Ilire.

Free Blogger Albert Pasho