Femijeria dhe rinia e Ali Pashe Tepelenes.

 Eshte shkruar shume nga autore vendas dhe te huaj, historian,diplomat ,burra shteti,kronist,shkrimtar dhe etj etj.Po shkruhet dhe do te shkruhet ne te ardhmen per Ali Tepelenen,fale hapjes se arkivave dhe perhapjes masive te internetit shume historian po dhe te apasionuar autodiktak po bejne qe figura e ketij Shqiptari te madh te dal akoma me shume ne drite dhe te mare vendin e merituar ne historine tone Kombetare,te ndryshoje raportet e tij nga nje figure me dritehije e kontraditore, e mbushur me folklorizma te ndryshme shqiptare dhe orientaliste,ne ate te nje figure Kombetare.Nje vizionari madh dhe i rralle,diplomat i pajisur me nje zgjuarsi dhe intelekt te rralle deri ne limitet e gjeniut.Burre shteti,shtet formues,Gjeneral dhe Strateg i madh pajisur me trimeri dhe guxim te skajshem, kurrioz dhe inovator,riformator i drejtesise dhe ekonomise i ndryshimeve sociale, apasionur rreth te bukures dhe gjerave te rralla (koliecionist i madh) , mbeshtetes i arsimit, kultures,arteve,arkiollogjise etj.Por fatekeqesisht matrialet per femijerine dhe rinine e tij jane te pakta deri tani le te shpresojme qe ky hendek te ploteshohet me kalimin e kohes.Per te kuptuar me mire femijerine e tij dhe rinine duhet te kuptojme nga rridhte Aliu. Aliu lindi rreth viteve 1740-1750 ,djale i nje familje aristokratike(Bey) Shqiptare.Ketu duhet thene qe teoria qe origjina e Aliut ishte nga nje familie anatolike qe kish arrdhur ne Tepelene ne fillim me nje dervish me emerin Nazif,po bije poshte.Kete na e verteton Pouqueville qe ne studimet e tij thekson:Qe Ali Pashe Tepelena rrjedh nga nje familje e paster autoktone Shqiptare, para arrdheshit e tij ishin shqiptar kristane qe u konvertuan ne Islam pas invazionit te Shqiperise nga Perandoria Otomane.Po ashtu ne nje raport qe ju behet Hasburgeve ne vitin 1783 lidhur me Aliun theksohet: Ali Pasha u lind ne nje rreth aristokratik shqiptar dhe familja e tij ishte,"Familja me nobel e Toskeve te gjithe Epirit".Muçoja ose Mustafai ishte babai Mouktarit gjyshit te Aliut ka qene Muteselim i Tepelenes.Kurse Mouktar Tepeleni gjyshi i tij mori pjese ne luften kunder Korfuzit ne 1716 ne rolin e Komandantit te ketij spedicioni.Mukhtari kapet rrob nga marshalli Schullemburg qe kish pesuar humbje te medha ne ushtare ne kete lufte.Mukhtari me pas denohet pa gjyqe me varrje ne litar.Kjo ngjarje pa dyshim ka shenuar dhe ka lene gjurme ne jeten e Aliut.Muktahri ishte Bey dhe kishte prona dhe ushtare te shumte nen kontrrollin e tij.Muktari la tre djeme dy prej te cileve Saliku dhe Mahometi me gruan legjitime dhe Veliun(Babai Aliut) me i vogli me nje skllave sherbetore ne sarajet e tija.Familja ishte me e pasura ne Tepelene dhe mbajtja e rangut te Bejlereve i sillte te ardhura te medhaja te konsiderushme qe te mbante nje status te larte financiar si ato te familjeve te medha feudale te kohes. Te arrdhurat llogariteshin rreth 20mije franga ne vit.Dy djemte legjitim te Mouktarit Saliku dhe Mahometi bashkohen dhe perzene Veliun(djalin e skllaves)nga shtepia.Pasi nje kohe te gjate qe Veliu kalon jashte shtepise dhe behet vete, sepse ai ishte kurajoz,trim dhe i vendosur sa fiton force pasuri dhe eme.Ai,behet kapo i njerezve qe e ndjekin pas, kethehet ne Tepelene ne shtepine e babait, dhe merr hake kunder vellezerve,duke i djegur brenda.Pas kesaj Veliu do te sprehej:"Nuk mund te me akuzojne per hakmarrje,vellezerit e mi me kane perzene jashte shtepise,kurse une po i mbaj brenda shtepise pergjithmone.Veliu keshtu behet behet i vetmi trashgimtar dhe Beu i Tepelenes ku vendosi dhe sarajet e tija.Ne kete periudhe veliu kish dy djem dhe nje vajze me nje skllave dhe keshtu nuk kishte frike se nuk do linte trashgimtare.Por duke u bere gjithnje edhe me i fuqishem dhe i pasur kerkoj te lidhej ne martese me nje familje te pasur dhe pari te vendit.Dhe keshtu martoj Hankon vajza e Zenel Beut te Konices nje nga familjet me me ze ne Toskeri,qe kish lidhje familjare me Kurt Pashen sepse Zeneli kishte martuar vajzen e moteres te Kurt Pashes,dmth Hankua ishte mbesa e Kurtit.Veziri i Beratit qe nga ana e tij krenohej per nje lidhje familjare me Skenderbeun.Keshtu Veliu i garantoj familjes se vete jo vetem pasurine por edhe nobiltetin si pari e vendit.Me Hankon lindi Aliun dhe Shanishane.Aliu qe ne femijerine e tij , paraqitej si nje femije i hedhur i shkathet dhe shume guximtar,nje gje e rralle kjo per moshataret e tij te te njejtit rang social qe ishin mendjemedhenj nga natura dhe jo te guximshem per edokaten qe kishin mare.Perkundrazi Aliu qe femije kalonte kohen ne malet e lugines se Vjoses Shendellise dhe Golikut,ngjitej e i zbriste argetohej si femije,duke perballuar çdo rrezik qe i dilte perpare vetem.Kafshet e egera, kohen e keqe,errerat e grykes se Tepelenes,ai çlironte energji jete nga çdo qelize e tije.Ishte pikerishte kjo madheshtia e natyres ,qe e rriti ,e mesoje ate te sfidonte rrezikun, te nenshtronte te pamunduren,ti jepte sensin e madheshtise dhe vetbesimin ne vetvete.Me kot e kishte Veiu qe mundohej te qetesonte karakterin e lire dhe te eger te Aliut,asgje nuk i dha dobi ne kete perpjekje te tij.Kur Veliu e mbyllte brenda Aliu per ndeshkim Aliu aratisej,kur e kercenonte Aliun e vogel bente shiku bindej nga fika e babait dhe premtonte çdo gje,ma vetem per sy e faqe se ne rastin me te pare thyente fjalen e dhene.Edhe pse Veliu kish ngarkuar nje kujdestar te posaçem per Aliun qe perveç mesimeve dhe e edukonte ne formimin e tij,por dhe kete Aliu e mashtronte me lloj lloj dredhie,vetem e vetem qe ti jepte hapsire karakterit te tij mosbindes dhe te lire.Edukimi i Aliut u be si gjithe femijet e Bejlereve te kohes deri sa Veliu qe gjalle Aliu mori mesime ne shtepi nga tutor te veçante.Vetem pas vdekjes se babait Veliut qe do te shenonte nje kthese ne jeten e Aliut dhe ne karakterin e tij.Marja persiper e edukimit te tij nga nena qe per Aliun do kethej ne nje idhull do te shenonte adolishencen e tij.Hankua hoqi rrobat e gruas dhe u kethye ne nje amazon te vertete,burrneshe ku i vurri shpatullat familjes dhe rritjen e Aliut dhe Shanishase.Aliu do te behej me i ndergjegjeshem per rolin e tij ne familje,me i bindur ndaj Hankos,me racional dhe me luftarak.Ne saj te Hankos si thoshte Aliu do te linde dy here nje here Burre dhe nje here Vezir.Nga na fizike ne kete periudhe Aliu qe i zhderdhjellte i shkathet,me nje trup te formuar mire fizikisht,zotrues ecelent i arteve te luftes.Kur e zuri rrob Kurt Pasha dhe i fali jeten Aliu ishte vetem 20 vjeç dhe do te paraqitej para tij,pasi ky kish ekzekutuar gjithe shoket e Aliut dhe kete e kish lene te fundit.Aliu me nje trup te zhdervjellte e i skathet,me floke te gjate biond dhe sy boje qielli,plot skelqim qe pasqyronin nje shpirt te padominushem,me lekure te bardhe te shkelqyeshme, dhe lidhja familjare me Hankon do ta benin per vete Kurt Pashen qe ti falte jeten dhe ta mbante ne oborrin e vet.Edhe pse ne te kaluaren Aliu e kishte mashtruar ate duke i mare shperblimin qe kishte dhene per vrasjen e Aliut ,ku Aliu kish derguar me njerzit e tij tek Kurti veshjen e tij te gjakosur me gjak dashi sikur Aliun e kishin vrare.Aliu ne kete periudhe hyri ne sherbim te Kurt Pashes duke mar me vete disa te besuar te tij.Thuhet qe ne kete periudhe ishte nje\nga me te pameshmit ne vend,me nje trup te beshem dhe te forte formuar nga jeta e tij e mepareshme e mbushur me dyluftime dhe lufte.Pre kete udhetari suedez Biornstahl dmth vitin 1770 ndodhej ne Trikalle,do te lere kete deshmi;"Nje kapo shqiptar i quhajtur Ali Bey kishte mar Trikallen me lufte bashke me njerezit e tij,dhe e pershkruan Aliun nje te ri te fuqishem te pasur dhe me shume emer ne mes te Shqiptareve.    Meritat dhe zotesia e Aliut u vune re nga oborri i Beratit te Kurt Pashes por keto bashke me talentin dhe ambicjen e tij do te sillnin edhe prokupimin dhe alarmin per oborrin e Kurtit.Bashkepuntoret e afermet te Kurt Pashes ne kete pike i keshilluan atij ne menyre te veçante qe ose ti jepte vajzen e tij Meriemin si garanci,kjo perkonte edhe me deshiren e vet Aliut,ose ta sakrifikonte Aliun edhe pse ky kishte gjithe keto dhynti e talente.Port Kurt Pasha nuk pranoj tja jepte vajzen Aliut por preferoj Ibrahim Pashen e Vlores.Njerezit e Aliut ne oborrin e Kurt Pashes e iformuan ate per rrezikun qe i kanosej,prandaj Aliu me njerezit e tij te besuar u largua nga Berati dhe pasi kajoj malet e Pindit qendroi disa kohe ne Thesali.Kjo ngjarje do ta shenonte forte Aliun edhe ne te ardhmen per pozicionin e tij kundrejt Kurt Pashes dhe dhendrit te tij Ibrahim Pashes.Por kjo nuk do te ishte e vetmja qe do te shenonte jeten e Aliut.Ka disa ndodhi te tjera qe do shenojne karakterin dhe rinine e Aliut.Pa dyshim vrasja e gjyshit te tij Mukhtarit ne Korfuz,ose ajo qe eshte pa dyshim dhe me e madhja dhe traumatike eshte keq trajtimi i nenes dhe moteres nga paria e Hormoves dhe Kardhiqit,edhe vdekja e babait ne moshe te re duke e lene te vogel vetem 13 vjeç do shenoje te e ardhmen etij.Takimi me dervishin Maroken dhe profecia e tij,Unaza qe i dhuroj qe nje dite do ta bente Vezir. Profecia e San Kozmait, qe do shkonte ne Stamboll por me mjeker te kuqe,do te rrisnin dhe forconin karakterin dhe vetebesimin e Aliut.Ne moshen 14 vjeç Aliu organizon aktivitetet e tij te para ne krye te njerezve te Veliut dhe me pas te Hankos.Ne dore mbante gjithmone nje shpate,ka pasur gjithmone sukses ne aksionet etij,ka qene nje kalores i shkelqyer,zoteronte artin e luftes ne prefeksion,ka deshmuar gjithmone energji te pashterushme, kembekules,i ashper dhe i pameshirshem.

Free Blogger Albert Pasho