Gazeta e Milanos e dates 5 korrik 1820 ne faqen e saj te pare ka postuar nje artikull kushtuar Ali Pashe Tepelenes ,situates ne prag lufte me Porten e Larte.Kjo gazete pershkruan edhe vete Ali Pashen ne evenimentin e ketyre ngjarjeve
Lajmet e reja dhe te fundit nga Kostantinopoli te 26 Majit,flasin per situaten midis Portes dhe Ali Pasha i Janines.E para nuk rresht te beje pregatitje te medha kunder tij.Ne Kostantinopol perveç kesaj ishte perhapur lajmi qe Aliu (ndoshta per te fituar kohe) kishte nisur arketarin e thesarit te tij, ku me perulesi dhe keqearrdhje te cilat shkaktonin perulesi kerkonte falje,duke kerkuar qe te ndalohej fushata kunder tij.Ne te njejten kohe kishin arritur lajme ne kryeqytet drejtperdrejt nga Shqiperia,ne te cilat theksohej,qe Ali Pasha ,kishte ditur te merrte besimin e krereve te tij ushtarak dhe civil ; ju kishte kerkuar atyre te cilet i kishin lene dhe pengje,se ai do shkonte kunder Pashajt dhe aleatet e tij me kurajo e vendosmeri.
Venezia 1 Korrik 1820
Lajmet e fundit nga Shkodra,arritur ne Venezia ne 30 Qershor konfirmojne qe ushtria e ketij Pashaj(te Shkoderes) me 20 mije trupa eshte nisur ne fillim te Qershorit dhe ne 16 te ketij muaj eshte gjendur perballe qyteteve te Tiranes,Durresit e Kavajes,governatoret e ketyre qyteteve kane nxitur ti dorezojne çelsat e qyteteve ketij Pasha.Duke qene muaj i Ramazamit pengon keto ushtri qe te luftojne mes tyre,mesa duket do te ndeshen pas festes te Bajramit.Nderkohe Pashai i Janines pret te fortifikoj disa pika,per te rezistuar ushtrise te arrdhur nga Shkodra,po ashtu edhe atyre te arrdhura nga Kostantinopoli.Ne ujrat e Prevezes ishin pare unita te flotes Ottomane.
Lajme historike te Ali Pasha te Janines,zotrimet e tija dhe qeverija e tij.
Ne kete moment ku syte jane drejtuar ne levizjet e luftes dhe rebelimit te ketij Pashai te fameshem,nuk do te leme lexuesit tane pa lajme rreth tij
Aliu eshte lindur ne nje fshat afer Tepelenes,qytet i Thesalise antike,24 milje ne veri te Janines,ai rrjedh nga babai nje Pasha me dy kode("bisht kali"grade ne perandorine Ottomane me e larta eshte ajo me tre code)qe komandonte atje.Nena e tij e pajisur me kurajon e Amazonave te ketij vendi,i dha atij trimeri ne ekzistencen e tij.Pasi i vdiq i ati Aliu ishte shume i ri per te mbrojtur zotrimet e tija,dhe keto do te ishin rrembyer neqofse nena e tij nuk do te mirrte administrimin e tyre duke u vene ne krye te shqiptareve te saj.Me kurajo me trimeri duke sakrifikuar çdo gje qe zotronte ajo arriti ti beje balle gjithe armiqeve dhe sulmeve te tyre.Ne mes te ketyre luftrave qe trazonin kohe pas kohe Thesaline,Aliu po formohej me kalimin e viteve ne artin e luftes e po perparonte per te komanduar.Sapo arriti moshen te mbante peshen e nje pushke hyne ne te.I afte si asnje tjeter,pershkroi te gjitha gradat e ushtrise,dhe nuk komandoje luftetaret e tij, por vetem atehere kur ata kuptuan zotesine e tije ne artin e luftes i besuan atij besimin e tyre.Atehere Aliu ju lut nenes se tij,por jo gjithmone me fat kjo jo se i mungonte kurajua por per destino.Aliu u perzu nga Tepelena,privuar nga te gjitha fshatrat(pronat) nje dite e pa vetem veten poshte i mbetur vetem me 60 para per te paguar trupat e tija.Duke mos u dorezuar nga veshtirsite,arriti te krijoj mbeshtetje dhe nga ku moment vendosi fatin e tij.Mbushi me kurajo shqiptaret e tij dhe rimori fshatrat(pronat) e tija,dhe hyri ne Tepelne.Nga kjo periudhe e me pas fama e tij u shtua,trimat luftetare erdhen nga çdo skaj per te sherbyer nen stemen e tij,dhe zotrimet e tija u zgjeruan.Ai hodhi shikimin e tij pertej horizontit te vendelindjes se tij.Me se fund Pashai i fundit i Janines ku dobesia e tij e kishte lene vendin te ekspozuar nga anarkia mori fund dhe Aliu emeruar Pasha i Shqiperise se poshteme mori ne zotrim Janinen ,vendi aktual i fuqise se tij
Me kujdes dhe me sensin e te ardheshmes,Aliu me iden qe per te mbajtur vendin qe kishte zoteruar dhe me prespektive per ta zgjeruar,vuri nen kontrrol rebelet duke i bere ata vasale te tije duke favorizuar ne menyre te veçante greket.Beri traktate dhe aleanca me bejleret e Thesalise,dy djemte e tij i beri te emeroheshin Pasha me dy code.Me ne fund duke ja dale ne punet qe ai shpresonte te bente,Ali duke u kethyer nga fushat e luftes ne Vidin ne vitin 1798 gradohet me tre code.Ne moshen 48 vjeç nuk vihen re shenjat e pleqerise,fytura e tij me linjat e nje nobile,shprehin forte pasionet qe e trazojne.Megjithekete ai mer fizionomine qe do,menyra si te shikon ka efektin e te padeshifrueshmit,e qeshura e tij maskon nje sentiment tjeter te kundert nga ajo qe duket,por kjo nuk mund te ndale zemerimin e atehere denon,e kjo manifestohet me nje konvulsion te linjave te fytyres qe shpreh dhunen e karakterit te tij.Per te tjerat eshte i vyrtushem ne ekstrem,fizikisht eshte atletik dhe i gjate dhe nuk mund te zbuloj gjoksin dhe krahet pa u vene re plaget e luftes qe i japin hijeshi.
Kembengules ne projektet e tija ka adaptuar nje plan pune qe here pas here e detyrojne te largohet,ma nuk humbe kurre objektivin e tyre.I sigurte qe siguron perkrajen e Portes vetem nga parate qe paguan,nuk mungon kurre te paguaj taksat asaj dhe keshtu behet i pavarur faktikisht.Ali i pelqen te perserise qe ai eshte "Pirrua modern"( e thekson "Burthus"),nje Pirro qe ruan aparencen e padronit te tij.Ndryshe nga shumica e Pashallareve tejere per ngjarjet ne Europe ben qe ti perkethejne gazetat,dhe nuk injoron lajmet qe lidhin dhe ndajne sovranet ne Europe.
I kujdeshem me problematikat qe trazojne perandorine Ottomano,Ali duke perfituar nga dobesia e qeverise qendrore,punon te perfitoje te zgjeroje kufijte e tija dhe duke pushtuar vende te pershtateshme per te.I fuqizuar nga shteti qe ka krijuar dhe lidhjet me miqte e fuqishem ne Divanin Ottoman,Keto lidhje jane te qarta per Porten,e cila deri tani ka interes ta trajtoje me kujdes e respekt.
Ali i pa kenaqur me imperin e madh qe ka krijuar shikon me larg,kerkon qe te mos e lere Pashallekun e tij ne doren e ndonje te huaji.Ka arritur si thote ai te mare titullin e Pashajt per djemte e tij,por Porta mund te shpresoje qe pas vdekjes se tij te rimare perseri Pashallekun,duke humbur pergjithmone Shqiperine.
Mukhtari djali i madh formuar sipas shembullit te tij,tregon me karakter,dhe mund te akuzohet edhe per egersi.Veli me karakter me te embel,ngjan ti jet kushtuar veçanerisht administrimit.Ma te lidhur nga miqesia e vertete nuk i pane kurre te mos ishin dakort.per interese.Mukhtar governator si Pasha Arta e Negroponte,dhe Veli terrvendgi Pasha ne zyrat si grande3 intendente te rrugeve.Me te tille bashkime e devoteshmeri Aliu mori mbeshtetjen e djemeve,e cila forcoi autoritetin e tij.
Free Blogger Albert Pasho
Nessun commento:
Posta un commento